Twee Heilig Hartkerken in Sittard
De band tussen de Heilig Hart van Jezuskerk Overhoven en de basiliek van Onze Lieve Vrouw van het Heilig Hart wordt door de parochianen van Overhoven tot op heden fysiek onderhouden. Jaarlijks trokken zij vroeger, op Hemelvaartsdag, in processie naar de nabije binnenstad van Sittard om zich aan te sluiten bij de pelgrims die van heinde en verre op bedevaart kwamen naar Sittard. Overhoven was dan uitgestorven. [III]
Dat is tegenwoordig niet meer het geval. [IV]
Het genadebeeld OLV van het Heilig Hart in de basiliek, door de Parijse kunstenaar F. Raffle, 1868, gemaakt naar het voorbeeld van het op aanwijzing van Jules Chevalier, 1860 Issoudun, vervaardigde beeld. Foto: Roel Schaeps.
De neogotische basiliek [V] bij het voormalige Ursulinenklooster is een halve eeuw eerder gebouwd dan de kerk van Overhoven en wel gedurende de jaren 1875-1879. Spoedig, in 1883, werd zij verheven tot basilica minor. Het genadebeeld van Onze Lieve Vrouw van het Heilig Hart dat eerst in de kapel van het Ursulinenklooster, vervolgens in de basiliek werd en wordt vereerd is een andere voorstelling dan die welke de parochianen van Overhoven sinds 1948 zien in het eerste van de tien gebrandschilderde ramen van het middenschip. Het houten beeld boven het hoofdaltaar van de basiliek (p. 10) is afgeleid van het beeld dat rond 1860 op aanwijzing van Jules Chevalier werd gemaakt voor de mede door hem gebouwde kerk van Issoudun (Fr.). Maria presenteert met een liefdevol en tevens uitnodigend armgebaar de twaalfjarige Jezus die voor haar staat en die zojuist, volgens Lukas 2,51, is teruggevonden in de tempel van Jeruzalem. Met zijn linkerhand wijst de wat klein uitgevallen knaap op zijn hart en met de rechterhand wijst hij naar boven, naar zijn moeder die boven hem uittorent alsof hij zeggen wil: “Mijn hart? Daarvoor moet je bij mijn moeder zijn.”
De voorstelling maakt duidelijk dat de verering van het Heilig Hart van Jezus en die van Maria spoedig verknoopt zijn geraakt, dat wil zeggen vanaf het moment dat de Franse priester Jules Chevalier de titel Onze Lieve Vrouw van het Heilig Hart aan Maria toekende (1859). De eerste verering was na de visioenen van Maria Margareta Alacoque in de jaren zeventig van de achttiende eeuw naar een hoogtepunt gegroeid tegen de tijd dat de figuur van Maria in het centrum van de aandacht kwam te staan door het dogma van de Onbevlekte Ontvangenis (1854).
Dit beeld van OLV van het Heilig Hart werd in 1877 geplaatst in de abdij van Averbode (B) en het werd gekroond in 1910. Deze voorstelling voldeed aan de nieuwe richtlijnen en prijkt sindsdien op bidprentjes, tijdschriften en gedenkboeken.
Foto: archief Abdij van Averbode.
Die aandacht resulteerde mede in de vele kroningen van Mariabeelden in deze tijd en die eer viel ook te beurt aan de twee beelden van Issoudun en Sittard. Het eerste werd gekroond in 1869, het tweede, toen nog in de kapel van het Ursulinenklooster, op 11 december 1873, en Jules Chevalier hield onder grote belangstelling persoonlijk de feestpreek.
Spoedig kwam de voorstelling van Maria met de twaalfjarige voor haar staande Jezus onder vuur te liggen. Daarnaast werd er kritiek geleverd op de devotie en de wijze waarop deze werd uitgedragen. In 1875 bepaalde het Heilig Officie, de kerkelijke rechtbank die verantwoordelijk is voor de juiste geloofsleer, wat kon en wat niet kon. Afgekeurd werden gebedsteksten waarin aan Maria een te grote zeggenschap werd toegekend over Jezus. Wat de beelden betreft werd bepaald dat Maria voortaan alleen nog mocht worden afgebeeld met Jezus als kind op de arm, waarbij zij met haar rechterhand diens hart liefdevol omvat. De beelden in de basilieken van Issoudun en Sittard mochten blijven, gesanctioneerd als zij waren door de devotie van de mensen.
Dit beeld van OLV van het Heilig Hart (lindehout; beeldhouwer: A. Schwetz) werd in 1984 besteld bij Christliche Kunst Bauer in Kevelaer door pastoor Koppers (op grond van een schenking), die al in 1980 het Heilig Hartbeeld rechts van het priesterkoor en eveneens van lindehout, had aangekocht. Beide beelden vervangen die van Gerard Hack. Op de plaats waar nu het Mariabeeld (en zijn voorganger) staat (heeft gestaan), stond voorheen de preekstoel.
[III] Rode Boekje, heruitgave, blz. 58.
[IV] Op 5 mei 1932 werd deze bedevaart voor de eerste keer gehouden. Nog op 11 juni 2017 woonden de parochianen van Overhoven de eucharistieviering bij in de basiliek. Koffie en vlaai moesten helaas vervallen wegens gebrek aan belangstelling.
[V] De gegevens uit dit hoofdstuk zijn ontleend aan het boek ‘De basiliek van O. L. Vrouw van het H. Hart te Sittard.
Klik hier om terug te gaan naar de hoofdpagina van "Iconen en Symbolen".
Maak jouw eigen website met JouwWeb